Afval en wetgeving voor duurzaamheid

Bij het verlenen van zorg in zowel ziekenhuizen als zorginstellingen komt veel afval vrij. Het gaat vaak om veel verschillende soorten afval en afvalscheiding is complex. Om het afval te verminderen en waar mogelijk hergebruik te stimuleren, geldt ook voor zorgorganisaties wet- en regelgeving voor verduurzaming.

Verbod op wegwerpplastic (SUP wetgeving)

In Nederland gebruiken we elk jaar gemiddeld 3 miljard wegwerpkoffiebekers en 876 miljoen maaltijdverpakkingen van plastic. Om dit (zwerf)afval te verminderen worden in de wetgeving voor Single Use Plastic (SUP) deze wegwerpproducten zoals drinkbekers, borden en bestek verboden. Deze regelgeving geldt voor alle locaties waar consumptie op locatie plaatsvindt. Sinds 1 januari 2024 kunt je kiezen uit:

• Herbruikbaar: herbruikbare alternatieven aanbieden, zoals afwasbare kopjes, glazen, hard cups, borden en bakjes.
• Bring your own: gebruikers zelf een beker of bakje laten meenemen.

Vanwege veiligheids- en hygiënevoorschriften mogen zorginstellingen en gesloten inrichtingen wel wegwerpbekers en -bakjes die plastic bevatten gebruiken. Dit geldt in de regel voor instellingen met een SBI-code 86 of 87. De uitzondering bij zorginstellingen geldt alleen voor patiëntenzorg, zoals de zorgafdeling, polikliniek of gemeenschappelijke woonruimtes. Daar waar hergebruik wel veilig en hygiënisch kan worden toegepast, heeft dit wel de voorkeur, maar is het niet wettelijk verplicht. Voor openbare ruimtes, zoals een bezoekersrestaurant, geldt deze uitzondering niet.

Motie

Op 26 oktober 2023 heeft de Tweede Kamer de Moties Haverkort 278 en 279 aangenomen en opdracht gegeven aan het ministerie om de aankomende SUP-regeling aan te passen op de volgende punten:

1. Het gebruik van eenmalig bruikbare papieren bekers en bakjes toestaan, mits deze maximaal slechts 5% kunststof bevatten, 100% gerecycled kunnen worden en aantoonbaar wordt voldaan aan de gestelde inzamelpercentages (75% in 2024, oplopend tot 90% vanaf 2027). Men verzoekt de regering tevens niet te handhaven bij aanbieders van producten die aan gestelde voorwaarden voldoen, voordat de ministeriele regeling daadwerkelijk is aangepast.
   
2.  Het verruimen van de huidige definitie voor hoogwaardige recycling naar de door het Europees Parlement voorgestelde definitie voor hoogwaardige recycling.

Naar aanleiding van bovenstaande motie is aan de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) – de partij die handhaaft op de wetgeving – gevraagd om tijdelijk niet te controleren op enkele onderdelen van de regeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik. Zorgorganisaties hebben als gevolg hiervan een tweetal keuzes:

1. Drinkbekers en verpakkingen zonder plastic.
2. Papieren of kartonnen drinkbekers met maximaal 5% plastic.

Als organisaties gebruik willen maken van de uitzondering om toch papieren of kartonnen drinkbekers met maximaal 5% plastic te gebruiken bij consumptie ter plaatse dan mag de ILT daar volgens opdracht niet op handhaven. Wel moeten ze van het ministerie voldoen aan een aantal voorwaarden. Deze zijn:

• Aanmelden bij de ILT via een meldformulier.
• Aantonen dat 75% van de aangeboden drinkbekers zijn ingezameld voor recycling.
• Aantonen dat drinkbekers voor 100% gerecycled kunnen worden over het kalenderjaar 2024.

De ILT zal inspecties uitvoeren of aan de voorwaarden is voldaan en zo nodig handhavend optreden. Papieren of kartonnen drinkbekers en voedselverpakkingen met meer dan 5% plastic zijn niet toegestaan. Het aanbieden van een herbruikbaar alternatief of het accepteren dat mensen hun eigen bekers of bakjes meenemen blijft verplicht. De ILT zal daarop blijven handhaven.

Voorraden die niet aan bovenstaande voorwaarden voldoen, mogen niet meer opgemaakt worden.

Bron: ILT 

Aan de slag met de SUP wetgeving

Vanaf 1 januari 2024 is hergebruik dus de norm. Intrakoop heeft onderzocht welke alternatieven er zijn voor wegwerpbekers.
Klik hier voor een overzicht van deze alternatieven.

Meer informatie over de SUP-wetgeving voor zorginstellingen vind je hier.