Vlees, zuivel en kaas staan in Nederland, en ook in de zorg, veel op het menu. De dierlijke eiwitten in deze producten belasten het milieu meer dan plantaardige eiwitten; door de hoge CO2-uitstoot en door water, elektriciteit en grondstoffen die nodig zijn voor de productie. In deze pilot stond centraal hoe we de hoeveelheid dierlijke eiwitten in het menu kunnen verlagen met als gevolg minder CO2-uitstoot, zonder dat dit ten koste gaat van de gezondheid en smaakbeleving van bewoners, cliënten en patiënten.
Samen met vier leden – Dijklander Ziekenhuis, Lucrato Werkbedrijf, Martini Ziekenhuis en St. Pieters en Bloklands Gasthuis - , met in totaal 10 locaties, zijn we aan de slag gegaan. Onderling en met experts deelden we kennis en ervaringen, deden onderzoek, ontwikkelden menu-alternatieven en testten die in de praktijk, en stelden adviezen op voor andere zorgorganisaties. En wat blijkt?
Duurzamer eten kan, ook in de zorg
Veranderen is natuurlijk niet gemakkelijk. Zeker niet als het om eten gaat en er in een zorgorganisatie weinig ervaring is met het verduurzamen van voeding. Het vereist een visie en goede samenwerking tussen verschillende afdelingen en disciplines. Maar het kan. Het inzetten van marketinginstrumenten – product, plaats, presentatie, promotie en personen – draagt bij aan bewustwording bij cliënten en medewerkers en het stimuleren tot verandering. Vaak hebben kleine stappen al veel effect. Denk aan gezondere producten meer onder de aandacht brengen of soep zonder vlees. Het laatste doet nauwelijks iets af aan de beleving, maar als alle zorgorganisaties dat een dag per week doen, is het duurzaamheidseffect enorm.
Tijdens de pilot zijn veel ideeën verzameld die zowel cure- als care-organisaties gemakkelijk kunnen gebruiken. Van onder meer Meatless Monday en minder snacks in het personeelsrestaurant tot vaker vegetarische opties aanbieden en minder zuiveldesserts.
En ook de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum helpt bij het samenstellen van menu’s om de juiste voedingsstoffen binnen te krijgen en overbodige producten te laten staan, en draagt zo bij aan minder dierlijk en meer plantaardig eten.
Ruim 13% minder dierlijke eiwitten
De vier pilotdeelnemers hebben de duurzamere alternatieven in het eerste kwartaal van de pilot op het menu gezet (de testfase). Daarvoor en daarna is via de Zorgmonitor Duurzaam & Gezond gemeten wat de ingekochte voeding aan plantaardige en dierlijke eiwitten bevat. Zo is meetbaar of de verschuiving van dierlijke naar plantaardige eiwitten – en dus de verduurzaming van voeding – wordt gerealiseerd. Bij de vier pilotdeelnemers samen is tijdens de pilot – van oktober 2020 tot juni 2021 – het totale percentage aan dierlijke eiwitten met ruim 13% afgenomen. Dat is een vermindering van 47.615 kg aan CO2-uitstoot, te vergelijken met:
- 230.000 km rijden in een gemiddelde auto op benzine
- 95.200 dagen douchen ofwel 65 jaar lang met een gezin van 4 personen dagelijks douchen
- Ca. 2.000 lampen een jaar laten branden
Een mooi eerste resultaat, dat – ook in overleg met leveranciers en producenten over het verduurzamen van hun producten – kan leiden tot meer duurzame voeding in de zorg.
Meer weten?
- Bekijk de ervaringen van enkele pilotdeelnemers
- Zelf aan de slag
- Benieuwd naar alle ins en outs? Vraag het volledige rapport over de pilot Verduurzaming voeding op bij onze Servicedesk
