Ziekenhuizen onder druk door prijsstijgingen
Diverse ziekenhuizen dreigen nog dit jaar in de problemen te komen door de sterk gestegen kosten voor grondstoffen. Niet alleen de prijzen van energie rijzen de pan uit (+43,8%), ziekenhuizen zijn dit jaar ook fors meer geld kwijt voor het inkopen van, onder andere, voedingsmiddelen, vervoersmiddelen en inhuur van extra (flexibel) personeel.
Uit een gezamenlijke Impactstudie Prijsstijgingen Ziekenhuizen, uitgevoerd door Intrakoop en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), blijkt dat ziekenhuizen dit jaar 5,8 procent meer kwijt zijn aan diensten en producten die ze inkopen door prijsstijgingen. Dit betekent een kostenstijging van € 489 miljoen in vergelijking met 2021. Omdat ziekenhuizen op basis van eerder gemaakte afspraken met zorgverzekeraars slechts een klein deel krijgen gecompenseerd, moeten ziekenhuizen zelf bijna 300 miljoen extra ophoesten, waarvoor geen dekking is. Bij de lage rendementen die ziekenhuizen maken (1,5%), betekent dit dat vrijwel alle investeringsruimte die ziekenhuizen hebben volledig verdampt.
De schaarste aan bepaalde producten en de sterk gestegen grondstofprijzen hebben ook grote impact op de zorg. Ziekenhuizen worden sinds begin dit jaar geconfronteerd met aanzienlijke kostenstijgingen. De NVZ en Intrakoop onderzochten de gevolgen hiervan voor de bedrijfsvoering in de sector aan de hand van een impactstudie. Aan de hand van 17 kostensoorten zijn voor zeven hoofdrubrieken, variërend van de inkoop van personeel en voeding tot onderhoud en energie, de prijsstijgingen in kaart gebracht. Aan het onderzoek hebben 68 ziekenhuizen deelgenomen. In totaal gaven (algemene) ziekenhuizen in 2021 € 8,4 miljard uit aan het inkopen van diensten en goederen. Veruit het grootste deel van de kosten hebben betrekking op de directe patiëntenzorg, zoals bijvoorbeeld medicijnen met € 4,8 miljard, gevolgd door de algemene kosten en de kosten voor het inhuren van zzp’ers en flexibel personeel (personeel niet in loondienst).
Nieuwe prijsverhogingen
De grootste procentuele prijsstijging betreft de energiekosten (+43,8%), gevolgd door kantoorbenodigdheden (+8,5%), vervoerskosten (+7,6%) en kosten voor voeding (+7,4%). Over alle inkoopkosten samen, bedraagt de gemiddelde kostenstijging 5,8%. Op een totaal van € 8,4 miljard aan inkoopkosten betekent dit een kostenstijging van bijna een half miljard euro voor de medisch specialistische zorg. De impactstudie is bovendien een momentopname. In de loop van 2022 lopen diverse lopende contracten met leveranciers af en is niet uitgesloten dat nieuwe prijsverhogingen worden doorgevoerd. Verwacht wordt dat de kosten ook na 2022 nog verder zullen toenemen.
De NVZ-leden hebben in hun onderhandeling met zorgverzekeraars afspraken gemaakt over de prijsindexatie voor 2022. De prijsindex, die gebruikt wordt in het macrokader, is bepalend voor de lokale onderhandelingen tussen zorginstellingen en zorgverzekeraars. Ziekenhuizen krijgen voor gestegen kosten op basis van deze afspraken 1,83% gecompenseerd. Dankzij deze lopende afspraak is een prijsstijging met een omvang van zo’n € 132 miljoen ‘gedekt’ door de overeengekomen prijsindex. Van de toegenomen inkoopkosten van € 489 miljoen valt € 430 miljoen te typeren als materiële kosten. De ziekenhuizen zitten daardoor dus nog met een ‘gat’ van zo’n € 300 miljoen.
Zware tijden
Ruud Plu, bestuurder/directeur van Intrakoop, voorziet zware tijden voor zijn leden: “Ziekenhuizen verliezen door de kostenstijgingen bijna alle ruimte die er nog is voor noodzakelijke investeringen in, bijvoorbeeld, ICT en duurzaamheid. Hierdoor wordt het voor hen moeilijk toekomstbestendig te zijn en te blijven. De marges bij de meeste ziekenhuizen zijn bijzonder klein. Het is belangrijk dat overheid, zorgverzekeraars en ziekenhuizen samen onderzoeken hoe de zorg kan worden gecompenseerd, zonder dat er bezuinigd hoeft te worden op de kwaliteit of het aanbod.”