SER-advies roept op tot actie
In mei van dit jaar bracht de SER het advies 'Aan de slag voor de zorg' uit aan de minister voor Medische Zorg en Sport. Romke van der Veen, voorzitter van de Ad hoc Commissie Arbeidsmarkt Zorg, geeft zijn visie op enkele aandachtspunten uit het advies.
‘Dit advies is mede gebaseerd op reeds eerder uitgebrachte adviezen’, zegt Van der Veen. Die adviezen zijn te weinig gebruikt om het groeiend personeelstekort op de zorgarbeidsmarkt het hoofd te bieden. Goede ideeën zijn er te over, met de actieagenda adviseren we hoe je ze kunt uitvoeren. We willen de juiste actoren in het zorgveld aanspreken, maar tegelijk ook tonen wat zorgorganisaties zélf kunnen doen.’
Hoe rijmt u 700.000 extra benodigde zorgmedewerkers met de huidige uitloop en het gebrek aan aanwas?
‘Dit aantal is in 2040 nodig bij ongewijzigd beleid en waarschijnlijk onhaalbaar, maar we doen concrete en uitvoerbare aanbevelingen hoe je zorgprofessionals kunt aantrekken en behouden. Goed werkgeverschap is hierin een bepalende factor. Bijvoorbeeld door het bieden van aantrekkelijke arbeidsomstandigheden, medezeggenschap, flexibelere roostering voor een betere balans tussen werk en privé, meer ruimte voor scholing en stageplaatsen. Zorgorganisaties moeten dit zelf oppakken, maar er is ook regie nodig vanuit de zorgsector en rijksoverheid, met een sturende rol voor het ministerie van VWS. We moeten af van de situatie waarin iedereen op elkaar zit te wachten.’
In hoeverre heeft de coronacrisis de situatie van personeelstekorten verslechterd?
‘Door corona werd vooral extra duidelijk dat de bufferruimte in het hele zorgsysteem erg beperkt is doordat ons zorgsysteem bijzonder efficiënt is georganiseerd.’
Zit een deel van de oplossing in uitwisseling van zorgmedewerkers?
‘Dat moeten we zeker (meer) gaan doen. De commissie pleit bijvoorbeeld voor het wegnemen van de btw-afdracht bij uitwisseling van zorgmedewerkers. Maar ook de vraag naar professionaliteit en bevoegdheden spelen mee. We hebben graag breed inzetbare hbo-verpleegkundigen, maar de sector is ook gebaat bij zorgmedewerkers met een andere opleiding en/of een schat aan ervaring. Die mensen wil je
ook binnenboord houden want zij zijn minstens zo belangrijk.’
Hoe kan dit SER-advies worden vertaald in toekomstbestendig HR-beleid?
‘In het advies pleiten we voor verbeteringen op drie niveaus: rijksoverheid, zorgsector en zorgorganisatie. Als je efficiënter en aantrekkelijker wilt samenwerken, moet de overheid de randvoorwaarden scheppen en belemmeringen wegnemen, zoals tijdrovende administratieve taken. Maar zorgorganisaties moeten ook zelf de ruimte pakken, met coaching, loopbaanperspectief, roostering en bijvoorbeeld de aanstelling van medewerkers verruimen. Daarnaast moet in de zorgsector ruim baan worden gegeven aan technologische en sociale innovatie en het begeleiden van medewerkers hierin.’