De extra crisis voor de zorg
Adriaan van Engelen, directeur MPZ milieuplatform zorgsector
De gezondheid van mensen is afhankelijk van een gezonde leefomgeving. Die leefomgeving is sinds de industriële revolutie uit balans geraakt met forse milieuvervuiling en CO2-uitstoot. Dit is geen nieuws. In 1972 gaf het rapport van de Club van Rome “Grenzen aan de groei” al flinke commotie. Sindsdien schuiven de regeringen dit vraagstuk voor hen uit. Dat gedrag begint nu echt te knellen. We zitten al in een klimaatcrisis. De vraag is: hoe gaan we verder?
Serieuze schade voorkomen
Met het Parijse Klimaatakkoord uit 2015 spraken 195 landen af dat de mondiale temperatuurstijging onder de 2°C moet blijven, om serieuze schade te voorkomen. We kunnen nog acht jaar doorleven met de ogen dicht en dan passeren we volgens de wetenschap al deze grens van 2°C. Onthutsend is dat juist de jeugd ons hierop wijst met Greta Thunberg, 17 jaar jong, als boodschapper. Zij herhaalt de boodschap van de wetenschap, maar dan met emoties erbij.
Wereldwijd veroorzaakt de zorgsector 10% van de CO2-uitstoot. In Nederland, waar de olie- en chemiesector dominant is, ligt dat op 5%. De zorgsector is al met al direct verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de klimaatcrisis. In veel landen pleit juist de zorgsector daarom ook voor een stevige klimaataanpak.
Het echte werk komt nog
Vorig jaar is het kabinet met een klimaatakkoord gekomen. Voor 2030 wordt daarin 49% CO2-reductie beoogd ten opzichte van 1990. Ook voor de zorg. Is dat voldoende gezien vanuit de wetenschap? Nee, het is verre van voldoende, het is een begin. Is 50% CO2-reductie voor de zorgsector in 10 jaar veel? Ja, want tot nu toe is het energieverbruik in de zorg nog nooit gedaald. Alle mooie duurzame initiatieven in de zorg hebben niet geleid tot minder energieverbruik . Besparingen zijn tenietgedaan door keuzes voor meer apparatuur en comfort. Het echte werk komt nog.
Milieuthermometer
Is er verandering zichtbaar? Ja, ten opzichte van drie jaar terug is de zorgsector al geweldig in beweging gekomen. Tientallen zorgorganisaties nemen nu duurzaamheidscoördinatoren en vastgoedmensen aan en investeren in energiezuinige renovatie en nieuwbouw. Denk aan warmtepompen, led, PV-panelen en systemen voor energiebeheer. Ook duurzame voedingsmiddelen en vervoersmiddelen staan op de CO2-agenda. Het aantal instellingen met het Milieuthermometer keurmerk groeit hard. Deze organisaties werken allemaal aan een plan voor 50% CO2-reductie voor 2030. Als je de besparingen meerekent en het slim aanpakt, hoeft het niets of weinig te kosten. Het mantra dat het de zorg niets mag kosten, is geen excuus en gaat niet op.
De crisis voor de mensheid vraagt om keuzes. Daar zijn steeds meer bestuurders van overtuigd. De handleidingen om aan de slag te gaan liggen klaar. De uitdaging is te doen wat nodig is.