Minder concurreren, meer samenwerken
Marcel Levi, hoofdspreker op het jubileumevent, internist en sinds 1 januari 2017 CEO van het University College London Hospitals (UCLH). Daarvoor was hij bestuursvoorzitter van het AMC.
Door een zich razendsnel ontwikkelende geneeskunde hebben we onze patiënten steeds meer te bieden. Ziekten die een paar jaar geleden nog nauwelijks te behandelen waren, kunnen nu volledig worden genezen en voor tot voor kort dodelijke aandoeningen zijn steeds meer goede behandelopties beschikbaar. De patiënten veranderen door dit alles snel van gedaante: steeds ouder, meer problemen tegelijk.
Allemaal hetzelfde
Dit vraagt om een nieuwe manier van organiseren van de gezondheidszorg. Als je nu kijkt naar ziekenhuizen is het meest opvallende dat ze – afgezien van hun omvang – allemaal precies hetzelfde zijn. Ze hebben allemaal zoveel mogelijk specialismen in huis en willen allemaal zoveel mogelijk MRI’s en PET-scans. Ook willen alle ziekenhuizen een intensive care met een zo hoog mogelijk ‘level’ en een grote spoedeisende hulp. En ze hebben allemaal te weinig gespecialiseerd personeel.
Handiger organiseren
Waarom organiseren we het niet handiger en zorgen we dat er zo’n 15 grote en goed geoutilleerde ziekenhuizen zijn met trauma- en complexe acute zorgopvang, top intensive care, state-of-the-art imaging en ingewikkelde behandelcapaciteit voor kanker en andere complexe aandoeningen. Met daaromheen een goed gedecentraliseerd netwerk van kleinere centra, met poliklinische faciliteiten, zorg voor chronische aandoeningen in samenwerking met huisartsen en andere zorgverleners. En opvang voor minder ernstige ziekten die een tijdelijke extra zorgbehoefte hebben, en revalidatie-units na een operatie of acute ziekte.
Veranderende zorgbehoefte
Veel meer intensieve regionale samenwerking, intelligente afstemming en taakverdeling tussen zorginstellingen en zorgverleners kan uitstekend aan een veranderende zorgbehoefte bijdragen. Samenwerking dus in plaats van marktwerking en concurrentie.
Economen komen toenemend tot het inzicht dat concurrentie voor publieke voorzieningen (zoals gezondheidszorg) in de 21e eeuw steeds vaker een invalide concept is om zaken efficiënt en effectief te regelen. In de gezondheidszorg is
er bij uitstek een ongelijk en onvolledig begrip van kosten en kwaliteit en een ongebalanceerde verdeling van informatie tussen gebruikers (patiënten) en aanbieders.
Een gezondheidszorg die moet werken via marktmechanismen, leidt daardoor tot groei van onzinnige producten, quasi-prijzen en vervreemde en ontevreden ‘klanten’. Bij complex economisch verkeer in de publieke sector draait het tegenwoordig vooral om sociale contracten waarbij netwerken en samenwerking centraal staan. Samenwerking vraagt om gelijkgerichte doelen, begrip en vertrouwen en een situatie waarbij alle partners het gevoel hebben er iets bij te winnen en er geen ‘verliezers’ zijn. Dan zullen we ons realiseren dat er voldoende geld, energie, talent, creativiteit en personeel is om een optimale Nederlandse gezondheidszorg te realiseren.