GGZ-sector doet forse stap terug in resultaat
Ondanks een flinke omzetstijging (+4,1%) en meer cliënten (+11,0%) zijn de financiële resultaten van de GGZ-sector in 2018 flink verslechterd. Het gezamenlijk behaalde nettoresultaat daalde ten opzichte van 2017 met maar liefst 65 procent tot 38 miljoen euro.
Het mindere resultaat is deels te wijten aan het feit dat GGZ-organisaties meer zorg leveren dan vergoed wordt door zorgverzekeraars en gemeenten. Mede hierdoor zijn de kosten sterker gestegen dan de bedrijfsopbrengsten. De totale bedrijfslasten bedroegen vorig jaar 6,6 miljard euro (+5,9%). Ook de krappe arbeidsmarkt blijft de sector parten spelen. Vooral de toename in vacatures (19,7%) en de stijging in kosten voor het inhuren van extern personeel (17,7%) laten dit zien. Dit blijkt uit een analyse van 238 jaarverslagen van GGZ-instellingen over 2018 door Intrakoop en Verstegen accountants en adviseurs.
De GGZ-sector heeft de positieve lijn van 2017 niet kunnen doorzetten in 2018. Dit blijkt ook uit het groeiend aantal GGZ-organisaties dat rode cijfers schrijft. Vorig jaar sloten maar liefst 60 instellingen het jaar af met verlies, een kwart van de sector. In 2017 waren dit er 46. Als wordt gekeken naar omvang van de organisaties, dan blijkt dat de resultaten in alle categorieën in 2018 minder zijn. De grootste daling zien we bij de relatief grote GGZ- instellingen.
Bijna miljoen mensen ontvangen geestelijke gezondheidszorg
In 2018 hebben in totaal 916.000 cliënten geestelijke gezondheidszorg ontvangen, waaronder 426.000 nieuw ingeschreven cliënten en 372.000 cliënten die in 2018 zijn uitgeschreven. Ten opzichte van 2017 is dit een toename van 11,0%. Ondanks de forse groei van het aantal cliënten, zijn de patiënt- en bewonersgebonden kosten met 3,9% verhoudingsgewijs maar licht gestegen. In totaal bedragen deze kosten in 2018 180 miljoen euro.
Verder zijn de investeringen in de sector in 2018 verder gedaald. In vergelijking met 2017 is de investeringsgraad gedaald met 5,1%. Vooral in bedrijfsgebouwen en terreinen (-26,2%) en in machines en installaties (-18,7%) wordt minder geïnvesteerd. De exploitatiekosten van de sector zijn wel gestegen, waardoor de totale inkoopuitgaven met 7,4% toenemen tot een totaal van 2,2 miljard euro.
Personeel niet in loondienst is hardst stijgende kostenpost
Net als in alle andere zorgsectoren zorgt de krappe arbeidsmarkt ook voor de GGZ voor de nodige uitdagingen. De totale personeelskosten stegen in 2018 met 7,1% naar 5,1 miljard euro. Alle 238 onderzochte organisaties in de sector hebben in 2018 samen zo’n 72.000 fte. Ondanks dat de sector erin geslaagd is per saldo 3.000 extra arbeidsplaatsen (fte) in te vullen, blijft het aantrekken van voldoende en gekwalificeerd personeel erg lastig. Eind 2018 telde de sector ongeveer 5.000 vacatures. In vergelijking met 2017 is dat een stijging van bijna 20%. Vooral vacatures die langer dan 3 maanden openstaan zijn sterk toegenomen. Ten opzichte van 2017 is er sprake van een toename van 34%. Ook het ziekteverzuimpercentage is tekenend voor de uitdagingen rondom personeel in de sector. Van 5,5% in 2016 en 5,9% in 2017 is het inmiddels gestegen naar 6,0% in 2018. Directeur/bestuurder van Intrakoop, Frank Kaptein: “Om te zorgen voor voldoende arbeidskrachten wordt een toenemend beroep gedaan op personeel niet in loondienst. De kosten hiervoor stegen in 2018 tot 392 miljoen euro (+ 17,7%), nadat deze kosten in 2017 al met 21% waren gestegen.”